Dawno, dawno temu, przed wieloma wiekami w Królestwie Czeskim żyli szczęśliwi Czesi, tworząc własną tradycję, obyczaje i opowieści przekazywane ustnie. Dobrze im się mieszkało w okolicach Kladska, dopóki nie zostali odeń oderwani w XVIII wieku. Ich „cesarzowa Maria Teresa utraciła Śląsk w wojnie”. Od tej pory Czesi należeli do Prus. Nie na długo, bo nastał okrutny wiek XX, w którym ich ziemie przyłączono do Polski. Wtedy większość z nich powiedziała – dość i masowo wyemigrowała do Czechosłowacji.
Pozostały po nich podania.
Powszechnie zwanych z Czeskiego Zakątka, bo „u podnóża masywu granicznego Skalniaka (czes. Bor) pozostało jedenaście wsi i osad, których mieszkańcy nie porzucili rodzimej mowy; wtedy ten obszar zaczęto nazywać Czeskim Zakątkiem (czes. Ćzeský koutek)”. Ostatecznie brutalny wir historii pochłonął rdzennych mieszkańców obecnych ziem kłodzkich. To dlatego można napotkać groby Czechów z niemieckim nazwiskiem na polskiej ziemi. Ich tradycja, wierzenia i życie powszednie zachowały się w przekazach ustnych. Spisali je badacze kultury, ale w formie literackiej ukazały się dopiero w publikacjach Evy Koudelkovej.
A potem pojawił się czesko-polski projekt.
Jego celem było podniesienie poziomu wiedzy we wspólnie zamieszkanym obszarze. Jego efektem jest ta przepięknie i z ogromnym pietyzmem wydana publikacja, zawierająca czterdzieści jeden opowieści, będących autentycznym źródłem „wiedzy o ich twórcach, nie tylko przekazującym informacje o tym, jak żyli, co ich cieszyło, a co martwiło, lecz również obrazującym ich ludową filozofię oraz przesądy”. Czarujące księżniczkami, królami, skarbami, panami na zamkach i dworach, także rozśmieszające historyjkami opisującymi zabawne zdarzenia, ale również straszące diabłami, zjawami, straszydłami i hejkalem. Tego ostatniego nie znałam.
Wszystkie podzielono na trzy działy tematyczne – „O miejscach”, „O ludziach” i „O straszydłach”.
Ich czar przekazu w tekstach uzupełniały przepiękne fotografie i rysunki będące integralną częścią druku, mapki umieszczone na wyklejkach oraz komentarze na końcu książki, przybliżające „ich tło historyczne, folklorystyczne i krajoznawczo-geograficzne”.
Całość została wydana w formie albumowej.
To dlatego książka silnie angażowała moje zmysły swoją przeciekawą zawartością o rdzennych mieszkańcach ziemi kłodzkiej, których czas przeminął, zaklinając go słowach, niczym skamieniałą księżniczkę na Skalniaku. W historiach całkiem poważnych, a w niektórych podanych z humorem, na nowo ożywała przeszłość miejsc istniejących do dziś i w pewnym sensie przekazujących swoje dziedzictwo obecnym mieszkańcom tych terenów i każdemu, kto chce tu osiąść lub chociażby odwiedzić turystycznie. Korzenie, bez których nie można budować w pełni nowego życia w nowym miejscu.
I w tym tkwi czarodziejska siła tej książki i tego projektu.
naostrzuksiazki.pl

Dawno, dawno temu, przed wieloma wiekami w Królestwie Czeskim żyli szczęśliwi Czesi, tworząc własną tradycję, obyczaje i opowieści przekazywane ustnie. Dobrze im się mieszkało w okolicach Kladska, dopóki nie zostali odeń oderwani w XVIII wieku. Ich „cesarzowa Maria Teresa utraciła Śląsk w wojnie”. Od tej pory Czesi należeli do Prus. Nie na długo, bo nastał okrutny wiek XX,...